Ware liefde maakt niet blind.

In het Oceanië uit 1984, de fameuze roman van George Orwell, is het Ministerie van Liefde verantwoordelijk voor de staatsveiligheid. Hun voornaamste methode is… marteling. Het Ministerie is een soort van Inquisitie en Gestapo in één, maar dan effectiever. Krijgt het er lucht van dat je ‘liefde’ niet ‘goed’ is, dan kun je van één ding op aan: dat ze je zullen ontmaskeren en uitschakelen.

In naam van de liefde
Het is misschien een extreem voorbeeld, maar het Ministerie van Liefde is een veelzeggende illustratie van hoe je de term liefde overal voor kunt gebruiken – en dus ook misbruiken. Wat er allemaal gezegd en gedaan is ‘in naam van de liefde’! Hoewel het (gelukkig!) niet zo ver gaat als in 1984, wordt de term ook tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt. Vaak zonder dat helemaal duidelijk is wat ermee wordt bedoeld: iedereen kan ‘liefde’ zijn of haar eigen betekenis en connotatie meegeven.

De 10.000 gezichten van liefde
Denk bijvoorbeeld aan een spirituele meester die verkondigt: ‘Alles is liefde.’ Is dat dezelfde liefde als die van Alles is liefde, de romantische comedy die in 2007 de Nederlandse bioscopen veroverde? Of is het de liefde van ‘liefde en licht’ die in de spirituele wereld steeds meer wordt gepredikt? Een liefde die vaak ook nog ‘onvoorwaardelijk’ wordt genoemd?

Hoe verhoudt deze liefde zich tot wat je kunt voelen voor de man of de vrouw van je leven? Of tot wat je voelt voor je kind, een dierbare broer/zus of een hartsvriend(in)? Hoe zit dat met de gevoelens die een pedofiel ervaart – is dat ook een vorm van liefde? En what about de liefde die je voor jezelf kunt voelen? Of voor je werk, een hobby, de natuur?

Wat betekent liefde voor God? Kun je werkelijk liefde voelen voor een vaderland? Of voor de waarheid? En je naasten liefhebben, wat houdt dat precies in? Als je jezelf ‘liefdevol’ noemt, als je ‘leeft vanuit liefde’, wat zeg je dan eigenlijk? Getuigt het van liefde om op 1,5 meter van je medemens te blijven, of ben je juist liefdevol als je dat niet doet? En wat is ‘ware liefde’? Als dat al bestaat, maakt dat dan de andere liefdesvormen niet minder ‘waar’?

Is er sprake van liefde tijdens een one night stand? Of als je ‘verliefd’ bent? En liefde over levens heen, komt dat voor? Spreken we wellicht vaak van liefde terwijl er sprake is van lust, of van één of andere spirituele fantasie?

Over eskimo’s, grachten en snorren
Als iets belangrijk is voor een cultuur, blijkt dat uit de mate van woordverfijning. In culturen bijvoorbeeld waar het weer een grote impact heeft op het dagelijks leven, is er een uitgebreid vocabulaire om dat weer te omschrijven. Zo gebruiken de Eskimo’s tientallen woorden voor sneeuw en hebben de Schotten er honderden (!) voor regen. Nederland waterland heeft bovengemiddeld veel manieren om waterpartijen te omschrijven – denk bijv. aan ‘gracht’, waar de ons omringende landen geen apart woord voor hebben (daar wordt een vertaling van ‘kanaal’ gebruikt, denk aan canal, Kanal, etc.). En in Albanië kunnen ze als geen ander verschillende vormen van gezichtsbeharing in woorden vangen. Maar liefst 27 Albanese woorden beschrijven de vorm van een snor, er zijn er nog meer voor de wenkbrauwen.

Barbaars?
In een cultuur waar de liefde hoog in het vaandel staat, mag je dus ook veel woorden verwachten die de talloze vormen van liefde omschrijven die er onmiskenbaar bestaan. Dat daar bij ons maar beperkt sprake van is – wat blijkt uit het feit dat het ene woord ‘liefde’ in allerlei contexten wordt gebruikt – geeft aan dat de liefde in onze cultuur geen prominente rol speelt (en in elk geval minder belangrijk is dan water). Anders gezegd: onze omgang met liefde is nog wel wat ruw – of zou ‘barbaars’ een beter woord zijn?

Twee kanten van dezelfde medaille
Het is goed te begrijpen dat we de term ‘liefde’ met z’n allen graag wat vaag houden. Liefde is namelijk maar één kant van de medaille. De andere kant is haat. Liefde is de constructieve zijde van de medaille, haat de destructieve. Beide aspecten zijn niet los van elkaar te zien. (George Orwell wist dit ook: het Ministerie van Liefde faciliteerde dagelijks ‘Twee Minuten van Haat’, waar de leden van de Partij uiting konden geven aan een collectieve haat tegen de (niet-bestaande) staatsvijand, Emmanuel Goldstein.)

Liefde en haat zijn onlosmakelijk verbonden
Vanuit een taoïstisch perspectief is de relatie tussen liefde en haat evident. Taoïsten omarmen het feit dat de werkelijkheid polair is, dat alles bestaat uit polariteiten, paren van tegenstellingen. Zwart bestaat bij de gratie van wit. We kunnen iets enkel slecht vinden, omdat er ook goed bestaat. En zonder haat geen liefde. Haat en liefde zijn de polen van hetzelfde spanningsveld. Anders gezegd: ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Of/of
Vanuit ons polaire bewustzijn is dat moeilijk te aanvaarden. Polair bewustzijn wil zeggen dat we geneigd zijn om of/of te denken: het is het één OF het ander. Iets is zwart of iets is wit. Iets is goed of iets is slecht. Iets is liefde of iets is haat. We omarmen vaak slechts één pool van de polariteit – en negeren daarmee de andere, alsof die er niet toe doet. ‘Alles is licht en liefde’ is dan een resultaat.

En/en
Een belangrijk doel van Taotraining – en van veel mysteriescholen op deze planeet – is de transformatie naar een non-polair bewustzijn. Vanuit non-polariteit – Wijsheid! – kies je niet langer voor één van beide polen, maar omarm je ze alle twee. Je denkt niet langer of/of, maar en/en. Vanuit dit bewustzijn is er maar één conclusie mogelijk: als je zegt ‘ik hou van jou’, zeg je ook ‘ik haat je’. Naast alle schoonheid en goede bedoelingen kent liefde per definitie ook destructiviteit, schade en pijn.

De illusie doorprikt
Het is dus een illusie dat je kunt liefhebben zonder te haten, zonder óók destructief te zijn. Dit onder ogen zien is op z’n zachtst gezegd uitdagend. Zeker – juist! – omdat het object van je (vaak onbewuste) haat de persoon is die je ‘geliefde’ noemt, iemand van wie je je voorhoudt dat je hem of haar enkel het beste wenst! Dit is een belangrijke reden voor het feit dat we het begrip ‘liefde’ graag schimmig houden. Zo houden we ‘haat’ buiten de deur en hoeven we voor de schade ervan geen verantwoordelijkheid te nemen. We kunnen onze ogen sluiten voor wat we niet willen zien.

Werk aan de winkel
Natuurlijk hebben de meeste mensen best wel een beetje bewustzijn op de relatie tussen liefde en haat. Niet voor niets spreken we wel van ‘haat-liefde-verhoudingen’. En elke man of vrouw met een beetje levenservaring weet dat een romantische liefdesrelatie – of wat voor verbinding dan ook – niet enkel rozengeur en maneschijn is. ‘Een relatie is hard werken,’ hoor je maar al te vaak. Of: ‘Een goed huwelijk komt je echt niet aanwaaien.’ Wat je nu misschien beter snapt is wat dat ‘werk’ precies inhoudt: onder ogen zien dat je zelf een aandeel hebt in het beschadigen van de ander – en voor dat aandeel verantwoordelijkheid nemen.

De definitie van ware liefde
Dat brengt ons bij wat volgens Taotraining ‘ware liefde’ is. Waar we de essentie van liefde beschouwen als een hartsverbinding tussen twee wezens, daar ontstaat ‘ware liefde’ als die twee hun liefde én haat omarmen. Door zowel de zoete als de zure kant van liefde waar te nemen en de beide polen in te sluiten, kan in het midden magie ontstaan. Het is deze magie die je ‘ware liefde’ kunt noemen – een vorm van liefde waar de haat is aanvaard . Dit is hét ingrediënt van een gouden liefdesrelatie, of van welke duurzame, constructieve verbinding dan ook. Een verbinding die de polariteit ontstijgt, niet blind is voor de eigen destructieve kracht en goed is voor alles en iedereen.

Bron: Taotraining. Geschreven door Daan Jacobs.