Wat gebeurt er in je lichaam als je verliefd bent?

Geen eetlust, je niet kunnen concentreren en tegelijkertijd het gevoel de hele wereld aan te kunnen en vlinders in je buik: als je verliefd bent voel je je letterlijk anders. Hoe komt dat en wat gebeurt er precies in ons lichaam als de verliefdheid toeslaat?

Het gevoel van verliefdheid wordt veroorzaakt doordat je lichaam stoffen aanmaakt die je hersenen flink kunnen beïnvloeden. Dat verklaart waarom je aan de ene kant zo opgewekt bent, maar aan de andere kant ook de belangrijke zaken – zoals je werk – kunt verwaarlozen. Onderzoek laat zien dat dit gevoel na verloop van tijd vanzelf voorbijgaat.

Er zijn genoeg liefdesliedjes die de lichamelijke reacties bij verliefdheid beschrijven: een snelle hartslag, klamme handen en vlinders in de buik. Zijn die vlinders rillende buikspieren of het gevolg van verminderde bloedtoevoer naar de maag en ingewanden? Jan Hindrik Ravesloot, hoogleraar fysiologie aan het AMC vermoedt het eerste. “De opwinding brengt het lichaam in staat van paraatheid. Daarbij hoort een hogere spanning in de skeletspieren. Die kunnen soms zo strak komen te staan dat ze gaan trillen.”

In de wolken door dopamine
“Allereerst moeten we seksualiteit, verliefdheid en romantische liefde onderscheiden”, zegt Ravesloot. “Wanneer jij seksueel aangetrokken bent tot iemand en verliefd wordt, verandert het niveau van het testosteronhormoon in je bloed. Dit geeft energie en drijft mensen naar elkaar toe. Bij mannen is standaard al meer testosteron aanwezig, maar bij verliefdheid gaat de aanmaak iets omlaag. Bij vrouwen verdubbelt dit juist. Naast testosteron maak je bij verliefdheid het stofje dopamine aan. Deze neurotransmitter zorgt ervoor dat jij je blij en zelfverzekerd voelt.”

“Je hersenen maken de ‘knuffelstoffen’ oxytocine en vasopressine aan wanneer je jouw geliefde ziet, hoort, ruikt of aanraakt.”

Bij verliefdheid kan dit weken, maanden of soms zelfs een paar jaar duren, maar uiteindelijk daalt het niveau van dopamine altijd. Dopamine is ook het hormoon dat je aanmaakt wanneer je bijvoorbeeld een like krijgt op sociale media, of wanneer je een nieuwe auto koopt. Het kan heel verslavend zijn.

Sandra Langeslag, universitair docent neurowetenschappen aan de University of Missouri-St. Louis, is ook van mening dat dopamine voor dat euforische, zelfverzekerde gevoel zorgt tijdens verliefdheid, maar wil wel benadrukken dat er “nog geen concreet wetenschappelijk bewijs is dat dopamine ook daadwerkelijk wordt aangemaakt wanneer je verliefd bent”.

Minder plassen door ‘knuffelstof’
In de volgende fase – die van de romantische liefde – zijn twee stoffen belangrijk om ervoor te zorgen dat je tijdens je relatie een gevoel van geborgenheid en vertrouwen krijgt, en je daardoor ook aan elkaar gehecht raakt wanneer de dopamine is ‘uitgedoofd’. Deze ‘knuffelstoffen’ – oxytocine en vasopressine – maken de hersenen aan wanneer je jouw geliefde ziet, hoort, ruikt of aanraakt.

Daarnaast hebben deze twee stoffen nog andere interessante functies: “Vasopressine zorgt ervoor dat je bloeddruk stijgt en dat je minder plast en meer water vasthoudt. Je maakt dit hormoon aan als je dorst hebt. Oxytocine brengt het baarproces van baby’s op gang”, vertelt Ravesloot. In onze hersenen hebben oxytocine en vasopressine een andere rol: als neurotransmitters verhogen zij de activiteit in bepaalde gebieden van onze hersenen.

Langeslag voerde verschillende onderzoeken uit om de wetenschappelijke kant van verliefdheid beter te leren kennen. Bij een van de onderzoeken liet ze deelnemers drie foto’s zien: een foto van hun geliefde, eentje van een ‘gewone’ vriend en een foto van een ‘aantrekkelijk bevonden’ onbekende persoon op basis van hun voorkeuren. De universitair docent keek of er een verschil in hersenactiviteit was bij het zien van de verschillende foto’s. Wat bleek? De meeste hersenactiviteit was te zien bij foto’s van geliefden. Langeslag: “Het laat zien dat wanneer je verliefd bent, je minder onder de indruk bent van anderen.”