Het vinden van een levenspartner kan behoorlijk lastig zijn. Vooral in tijden van corona, want hoe leer je nieuwe mensen kennen in een lockdown? Dan kom je al snel uit bij dating-apps zoals Tinder. Helaas draait het hierbij vooral om uiterlijk. Heel belangrijk, maar als je iemand zoekt voor de lange termijn is er meer nodig. Gelukkig kan de dating-app Magnolia je daarbij helpen.

Zoenen is een genot als je net verliefd bent. En zoenen blijft een lekkere bezigheid, ook als je al jaren naast elkaar wakker wordt. Maar als je er goed over nadenkt, heeft het ook iets onsmakelijks.

Met zoenen wissel je virussen en bacteriën uit
Want je wisselt tijdens het zoenen veel meer uit dan alleen verliefdheid. Denk alleen al aan speeksel, etensresten, virussen en bacteriën. Die gaan zoenend van mond tot mond. Maar met de juiste zoenpartner nemen we al die onsmakelijkheden op de koop toe.

Moeder kauwde eten voor
Sterker nog: een van die onsmakelijkheden is nu net de reden dat we met zoenen zijn begonnen, aldus de Oostenrijkse zoöloog Irenäus Eibl-Eibesfeldt. In de tijd dat potjes babyvoer, vorken en blenders nog niet bestonden, maakte een moeder zelf babyprakjes in haar mond. Ze kauwde het voedsel tot een verteerbaar papje. Dat gaf ze mond-op-mond in kleine hoeveelheden aan haar kinderen. In sommige culturen is dat nog steeds de gewoonte.

Voederen werd zoenen
Dit voedergedrag is de voorloper van het zoenen zoals we dat nu kennen, zo schreef Eibl-Eibesfeldt in 1989 in zijn boek Human Ethology. Volgens hem evolueerde het zoenvoeren tot een manier om hongerige kinderen gerust te stellen als er geen of te weinig voedsel was. De moeder bracht dan alleen een beetje speeksel over. Het drukken van lippen op lippen werd zo een algemeen teken van genegenheid. Zoenen is volgens de zoöloog dus ooit aangeleerd en daarna nooit meer uit ons gedrag verdwenen.

Kussen kan niet in elke cultuur
Niet iedereen vindt zoenen aangenaam. In 1970 beweerde Eibl-Eibesfeldt dat bijna tien procent van de mensheid niet gediend is van dat kleffe gedoe. De ideeën over hoe en wanneer een zoen al of niet gepast is, is per cultuur én per tijd verschillend. De Deense antropoloog en linguïst Kristoffer Nyrop (1858-1936) schreef in 1901 in zijn boek over de geschiedenis van de zoen over een Finse stam. Die mensen gingen wel samen in bad, maar vonden zoenen onfatsoenlijk. Toch hebben ook culturen waarin niet wordt gezoend wel andere rituelen die veel op zoenen lijken. Partners blazen of likken elkaar in het gelaat, wrijven de gezichten tegen elkaar aan of hebben neus-op-neuscontact.

Dieren ‘zoenen’ ook
De laatste, de zogenoemde ‘eskimozoen’, lijkt op het ruiken aan een ander, wat veel dieren doen. Sommige dieren vertonen zelfs gedrag dat veel van zoenen wegheeft. Olifanten stoppen hun slurf bij elkaar in de bek. Chimpansees drukken hun lippen op elkaar. Dat doen ze, zo is het idee, om elkaar gerust te stellen. Om de spanning na een conflict te verlagen en om sociale banden te ontwikkelen. Bonobo’s gebruiken zelfs hun tong bij een zoen. Dat dieren zoengedrag vertonen, zou erop kunnen wijzen dat zoenen niet is aangeleerd, maar in onze genen zit.

Zoen keurt partner
Dieren likken en snuffelen niet alleen aan elkaar om de sociale banden aan te trekken. ‘Door zo dicht bij elkaar te komen, pikken dieren signalen en aanwijzingen op die van belang zijn voor de voortplanting’, verklaart evolutionair psycholoog Gordon Gallup van de Universiteit van Albany New York per mail.

Door te likken, ruiken en proeven, keuren dieren hun potentiële partner.

Volgens Gallup is het zoenen bij mensen om dezelfde reden geëvolueerd. Door iemand te zoenen kijken we onbewust of iemand de moeite waard is om mee verder te gaan. ‘Zoenen is een mechanisme dat moet doorgronden of de potentiële partner gezond is en of hij of zij genetisch goed bij je past.’ Volgens Gallup pik je zo veel chemische informatie over je partner op. Zo zeggen mondgeuren iets over de gezondheid van de ander. Want veel ziekten kunnen een onfrisse adem veroorzaken.

Afknappen op kus
Maar ook als iemand niet uit zijn mond ruikt, kan het zoenen tóch tegenvallen. Gallup ontdekte dat een eerste zoen meteen een afknapper kan zijn. Hij ondervroeg meer dan duizend studenten over hun ervaringen met zoenen. 59 procent van de mannen en 66 procent van de vrouwen hadden meegemaakt dat van de aantrekkingskracht na een eerste zoen niets overbleef. Dat lag niet aan de mondgeur of de zoenkunsten van de ander. De vonk verdween zonder aanwijsbare oorzaak. ‘Dit doet vermoeden dat chemische signalen ons er onbewust voor behoeden om ons voort te planten met een partner die genetisch niet bij ons past’, aldus Gallup.

Keuring is vrouwenzaak
Vooral vrouwen zoenen volgens Gallup om uit te zoeken of iemand genetisch gezien wel een geschikte partner is. Want volgens zijn zoenonderzoek hechten zij veel meer waarde aan de iemands geur en smaak tijdens het zoenen. ‘Bacteriën in de mond kunnen wijzen op een erfelijk onvermogen om die ziekteverwekkers te bestrijden.’ Vrouwen gaven in Gallups zoenonderzoek aan niet snel met een partner het bed in te duiken als er niet eerst gezoend was.

Mannen zijn niet zo kritisch
Mannen vinden dat niet zo’n probleem. Ze vinden het bovendien minder vaak een probleem om seks te hebben met iemand die niet lekker zoent. Vrouwen haken daarop juist af. Dat vooral vrouwen zoenen van belang achten, is volgens de Amerikaanse evolutionair psycholoog niet zo vreemd. Want voor een vrouw is het veel belangrijker om gezonde en genetisch geschikte partners te kiezen.

Als mannen een keer de verkeerde partner kiezen, dan verspillen ze hooguit wat sperma. Vrouwen moeten nauwkeuriger zijn bij hun partnerkeuze. Zij zijn korter vruchtbaar en ze dragen het kind negen maanden in hun buik en daarna moeten ze het, in het belang van de verspreiding van eigen genen, nog jaren verzorgen. Voor hen is het dus belangrijker om een goede partnerkeuze te maken. Daarom hechten ze veel meer belang aan zoenen.

Kus om de koffer in te duiken
Waarom zoenen mannen dan wel? ‘Vooral om hun partner het bed in te krijgen’, meent Gallup. Het geheime wapen van mannen, is hun speeksel. Want daar zit een beetje testosteron in. Dit geslachtshormoon krikt zowel bij mannen als bij vrouwen de sekslust op. Dit is volgens Gallup de belangrijkste reden dat veel mannen graag nat zoenen: hoe natter, hoe meer testosteron in de vrouwenmond komt, en hoe meer zin ze krijgt.

Vruchtbaarheidsdetectie
Om nageslacht op de wereld te zetten, is het voor een man vooral belangrijk om seks te hebben in de periode dat een eicel in de eierstok rijpt. Dat gebeurt onder invloed van hormonen. Daarom zou een man tijdens het zoenen allerlei hormooninformatie van de vrouw oppikken. Als een vrouw ongesteld is, zorgt het verhoogde oestrogeengehalte ervoor dat in het hele lichaam cellen makkelijk loslaten, ook in de mond. Gallup: ‘Losse cellen zijn een prachtige voedingsbodem voor de groei van bacteriën. Als dat gebeurt in de mond, dan ruikt en smaakt dat natuurlijk niet lekker.’

Man proeft hormonen
Maar op het moment van de eisprong geeft een vrouw juist heel andere aanwijzingen. Door het vrijkomen van hormonen tijdens de vruchtbare periode verandert de structuur van het speeksel. Mannen zouden zo in theorie al zoenend onbewust kunnen detecteren of een vrouw op dat moment vruchtbaar is. Of mannen dit ook echt ‘proeven’, is nooit onderzocht.

Belangrijkste reden: zoenen is lekker
We zoenen natuurlijk vooral omdat het lekker is. Lippen zijn belangrijke erogene zones van het menselijk lichaam. Nergens anders is je huid dunner. Bovendien zitten in de lippen en de tong ontzettend veel zenuwen die gevoelig zijn voor aanraking en temperatuur. Deze zenuwen sturen informatie door naar het brein. Daar komen dan allerlei lekkere stoffen vrij.

Prettig is ook dat zoenen ontspant. Dat blijkt althans uit onderzoek van neurowetenschappers van de Amerikaanse Lafayette Universiteit. Zij ontdekten dat stelletjes na een kwartier zoenen of elkaars hand vasthouden minder van het stresshormoon cortisol in hun bloed hadden dan vóór dat lichamelijk contact was gemeten. Hoe langer zij een relatie hadden, hoe groter het effect.

Van endorfine krijg je een gevoel van geluk en euforie. En dopamine zorgt genot.

Knuffelhormoon door contact
Bij mannen ging door het contact van hand en mond bovendien de hoeveelheid van het ‘knuffelhormoon’ oxytocine omhoog. Dit hormoon geeft een gevoel van verbondenheid en vertrouwen. Dat het oxytocinegehalte bij vrouwen niet toenam door het zoenen of handje vasthouden, wijten de onderzoekers aan de weinig romantische onderzoekssetting. Daar zijn vrouwen volgens hen gevoeliger voor.

Effectief middel tegen ruzie
Maakt het dan nog wel wat uit of we elkaars hand vastpakken of zoenen? Nou… Volgens Gallup kan vooral zoenen in je voordeel werken: ‘Hoewel vrouwen vaak het tegendeel beweren, is zoenen heel effectief om een ruzie goed te maken.’ Alleen elkaars hand vasthouden, is daar niet genoeg voor.

Startup van de Week Magnolia lanceerde afgelopen week een datingapp waarbij het puur draait om je innerlijk. De app is een reactie op de vluchtigheid van datingapps zoals Tinder. ‘Daar draait het niet om je persoonlijkheid.’

Wat is Magnolia?
Magnolia is een datingapp voor mensen die op zoek zijn naar een serieuze relatie. Mede-oprichter Joris Blijenberg (36) spreekt dan ook liever over een ‘liefdesapp’. Het werkt als volgt: als gebruiker vul je allereerst een persoonlijk profiel in. Je krijgt dan allerhande vragen voorgeschoteld die je persoonlijkheid analyseren. Bijvoorbeeld: ga je graag naar musea? Maar ook: zou je een bank overvallen als je ermee wegkomt? Die laatste vraag test je integriteitsgevoel, legt Blijenberg uit.

Als gebruiker beantwoord je dezelfde vragen ook voor je ideale partner, waarna een algoritme je koppelt met iemand die aan dit profiel voldoet. Het algoritme is wetenschappelijk gevalideerd door de Vrije Universiteit, aldus Blijenberg. De startup meet de eigenschappen van gebruikers op basis van het Hexaco-model voor persoonlijkheidskenmerken. Hieronder vallen de kenmerken integriteit, emotionaliteit, extraversie, verdraagzaamheid, conscientieusheid en openheid voor ervaringen.

Geen eetlust, je niet kunnen concentreren en tegelijkertijd het gevoel de hele wereld aan te kunnen en vlinders in je buik: als je verliefd bent voel je je letterlijk anders. Hoe komt dat en wat gebeurt er precies in ons lichaam als de verliefdheid toeslaat?

Het gevoel van verliefdheid wordt veroorzaakt doordat je lichaam stoffen aanmaakt die je hersenen flink kunnen beïnvloeden. Dat verklaart waarom je aan de ene kant zo opgewekt bent, maar aan de andere kant ook de belangrijke zaken – zoals je werk – kunt verwaarlozen. Onderzoek laat zien dat dit gevoel na verloop van tijd vanzelf voorbijgaat.

Er zijn genoeg liefdesliedjes die de lichamelijke reacties bij verliefdheid beschrijven: een snelle hartslag, klamme handen en vlinders in de buik. Zijn die vlinders rillende buikspieren of het gevolg van verminderde bloedtoevoer naar de maag en ingewanden? Jan Hindrik Ravesloot, hoogleraar fysiologie aan het AMC vermoedt het eerste. “De opwinding brengt het lichaam in staat van paraatheid. Daarbij hoort een hogere spanning in de skeletspieren. Die kunnen soms zo strak komen te staan dat ze gaan trillen.”

In de wolken door dopamine
“Allereerst moeten we seksualiteit, verliefdheid en romantische liefde onderscheiden”, zegt Ravesloot. “Wanneer jij seksueel aangetrokken bent tot iemand en verliefd wordt, verandert het niveau van het testosteronhormoon in je bloed. Dit geeft energie en drijft mensen naar elkaar toe. Bij mannen is standaard al meer testosteron aanwezig, maar bij verliefdheid gaat de aanmaak iets omlaag. Bij vrouwen verdubbelt dit juist. Naast testosteron maak je bij verliefdheid het stofje dopamine aan. Deze neurotransmitter zorgt ervoor dat jij je blij en zelfverzekerd voelt.”

“Je hersenen maken de ‘knuffelstoffen’ oxytocine en vasopressine aan wanneer je jouw geliefde ziet, hoort, ruikt of aanraakt.”

Bij verliefdheid kan dit weken, maanden of soms zelfs een paar jaar duren, maar uiteindelijk daalt het niveau van dopamine altijd. Dopamine is ook het hormoon dat je aanmaakt wanneer je bijvoorbeeld een like krijgt op sociale media, of wanneer je een nieuwe auto koopt. Het kan heel verslavend zijn.

Sandra Langeslag, universitair docent neurowetenschappen aan de University of Missouri-St. Louis, is ook van mening dat dopamine voor dat euforische, zelfverzekerde gevoel zorgt tijdens verliefdheid, maar wil wel benadrukken dat er “nog geen concreet wetenschappelijk bewijs is dat dopamine ook daadwerkelijk wordt aangemaakt wanneer je verliefd bent”.

Minder plassen door ‘knuffelstof’
In de volgende fase – die van de romantische liefde – zijn twee stoffen belangrijk om ervoor te zorgen dat je tijdens je relatie een gevoel van geborgenheid en vertrouwen krijgt, en je daardoor ook aan elkaar gehecht raakt wanneer de dopamine is ‘uitgedoofd’. Deze ‘knuffelstoffen’ – oxytocine en vasopressine – maken de hersenen aan wanneer je jouw geliefde ziet, hoort, ruikt of aanraakt.

Daarnaast hebben deze twee stoffen nog andere interessante functies: “Vasopressine zorgt ervoor dat je bloeddruk stijgt en dat je minder plast en meer water vasthoudt. Je maakt dit hormoon aan als je dorst hebt. Oxytocine brengt het baarproces van baby’s op gang”, vertelt Ravesloot. In onze hersenen hebben oxytocine en vasopressine een andere rol: als neurotransmitters verhogen zij de activiteit in bepaalde gebieden van onze hersenen.

Langeslag voerde verschillende onderzoeken uit om de wetenschappelijke kant van verliefdheid beter te leren kennen. Bij een van de onderzoeken liet ze deelnemers drie foto’s zien: een foto van hun geliefde, eentje van een ‘gewone’ vriend en een foto van een ‘aantrekkelijk bevonden’ onbekende persoon op basis van hun voorkeuren. De universitair docent keek of er een verschil in hersenactiviteit was bij het zien van de verschillende foto’s. Wat bleek? De meeste hersenactiviteit was te zien bij foto’s van geliefden. Langeslag: “Het laat zien dat wanneer je verliefd bent, je minder onder de indruk bent van anderen.”

Ze pakken online daten helemaal verkeerd aan, vindt Sandra Been. Deze potentiële TechGirl van de Maand staat op het punt om met haar team de liefdesapp Magnolia te lanceren. Deze zou niet gaan om hoe je je voordoet, maar hoe je echt in elkaar zit. “We meten een blauwdruk van wie je bent en die wordt gelinkt met de blauwdruk van potentiële matches.”

Lees meer